Σπιρουλίνα, φύκι μοναδικό!

Γιατί γίνεται τόσος θόρυβος για τις ιδιότητες ενός φυκιού; Μπορεί αλήθεια να μας αδυνατίσει ή να μας προστατέψει από ασθένειες; Πού σταματάει η πραγματικότητα για τις ωφέλειές της και πού αρχίζει ο μύθος; Η σπιρουλίνα ανήκει στην κατηγορία των βρώσιμων φυκιών, δηλαδή αυτών που υπάρχει η δυνατότητα να καλλιεργηθούν και να καταναλωθούν ως τροφή από τον άνθρωπο. Πρόκειται για ένα μικροσκοπικό φύκι του γλυκού νερού, με χαρακτηριστικό κυανοπράσινο χρώμα, που οφείλεται σε φυσικές χρωστικές. Επιστημονικά, ονομάζεται «αρθροσπείρα», γιατί αποτελείται από πολλά κύτταρα που σχηματίζουν μεταξύ τους νημάτια, τα οποία πολλές φορές είναι σπειροειδή.


Πώς παράγεται;Με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας και του διοξειδίου του άνθρακα της ατμόσφαιρας η σπιρουλίνα αναπτύσσεται σχετικά εύκολα μέσα στο υδάτινο στοιχείο, τόσο στο γλυκό νερό υποτροπικών περιοχών (π.χ. σε φυσικές λίμνες, ζεστές και υψηλής αλκαλικότητας) όσο και στο θαλασσινό. Εντούτοις, ο πιο διαδεδομένος τρόπος παραγωγής της είναι η υδατοκαλλιέργεια σε πολύ καθαρές δεξαμενές, κάτω από ειδικές περιβαλλοντικές συνθήκες. Η παραγωγή γίνεται με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους, αλλά με απόλυτα φυσικούς τρόπους, χωρίς να χρησιμοποιούνται λιπάσματα, εντομοκτόνα, συντηρητικά ή γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί. Στη συνέχεια η σπιρουλίνα θερίζεται, ξηραίνεται ή υγροποιείται, τυποποιείται σε διάφορες μορφές (ταμπλέτες, κάψουλες, σκόνη, νιφάδες ή υγρό σιρόπι), συσκευάζεται και διατίθεται στο εμπόριο. Πιο σπάνια, προστίθεται ως συστατικό σε άλλες τροφές, κυρίως σε ζυμαρικά νιόκι, σάλτσες και αρτοσκευάσματα.

Ποια είναι τα θρεπτικά της συστατικά;Εξαιτίας των πολυάριθμων θρεπτικών της συστατικών, η σπιρουλίνα θεωρείται τροφή πλήρης και με μοναδικά χαρακτηριστικά. Μεταξύ των άλλων, περιέχει πρωτεϊνες σε ποσοστό 55-70%, 15-25% υδατάνθρακες, 6-8% λιπαρά, χλωροφύλλη, τέσσερις διαφορετικές μοριακές μορφές β-καροτίνης και μεγάλες ποσότητες φυτοθρεπτικών, μετάλλων (σίδηρος, κάλιο, μαγνήσιο κ.ά.), ιχνοστοιχείων και βιταμινών Ε, Α, Κ και Β, συμπεριλαμβανομένης και της βιταμίνης Β12. Πράγματι, λοιπόν, η σπιρουλίνα είναι πολύ πλούσια σε πληθώρα συστατικών, που μάλιστα δεν υπάρχουν σε καμία άλλη φυτική τροφή σε τέτοια έκταση ή αναλογίες. Επιπλέον, κι αυτό είναι το πιο σημαντικό, τα συστατικά της έχουν υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, αφομοιώνονται δηλαδή και αξιοποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Προσοχή στις συγκρίσειςΗ σπιρουλίνα αποτελεί θρεπτικά κορυφαία τροφή. Εντούτοις, συγκρίσεις και επισημάνσεις του τύπου ότι περιέχει 50 φορές περισσότερο σίδηρο από το σπανάκι ή 25 φορές περισσότερη β-καροτίνη από τα καρότα κ.ο.κ. είναι κατά βάση αποπροσανατολιστικές. Κι αυτό γιατί η σύγκριση γίνεται πάντα με σημείο αναφοράς τα 100 γραμμάρια κάθε τροφής. Όμως, 100 γραμμάρια καρότα ή συκώτι μπορούμε να φάμε όλοι, αλλά 100 γραμμ. σπιρουλίνας είναι αδύνατο να καταναλώσουμε, αφού η μέση συνιστώμενη ημερήσια δόση της είναι 2-5 γραμμ.

Πού κάνει καλόΗ σπιρουλίνα, όπως έχει αποδειχτεί, βοηθάει την πέψη και προωθεί τις εντερικές λειτουργίες, αυξάνοντας συγχρόνως την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών των υπόλοιπων τροφών. Μας ενισχύει επίσης με ποικίλα ωφέλιμα συστατικά και υπό αυτό το πρίσμα συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση διαφόρων διατροφικών ελλείψεων και επομένως στη θρέψη και τη διατήρηση του οργανισμού μας σε καλή λειτουργική κατάσταση.

Ωφέλειες και από τα επιμέρους συστατικά τηςΟρισμένα από τα συστατικά της έχουν θετικά αποτελέσματα και σε άλλους τομείς εκτός της θρέψης: Αμινοξέα: προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα, βελτιώνουν τη λειτουργία του νευρικού συστήματος, ενισχύουν το μυϊκό ιστό. Αντιοξειδωτικά: δρουν κατά των ελεύθερων ριζών, εμποδίζουν την πρόωρη γήρανση. Γ-λινολεϊκό οξύ (CLA): βοηθάει στην αντιμετώπιση του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου, συμβάλλει στην ελάττωση της υψηλής χοληστερόλης και στον έλεγχο του σωματικού βάρους, ενισχύει την παραγωγή καλών εικοσανοειδών, ανακουφίζει από χρόνιες φλεγμονές. Σπιρουλάνη: εμποδίζει ή καθυστερεί την ανάπτυξη ορισμένων ιών. Μελετάται η δράση της σε ασθενείς που πάσχουν από ΑΙDS. Φυκοκυανίνη: δρα αντιοξειδωτικά, υποστηρίζει την αποτοξινωτική δράση ήπατος και νεφρών, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Χλωροφύλλη: βοηθάει στο σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, διεγείρει τη λειτουργία του εντέρου και του ήπατος, συμβάλλει στην απομάκρυνση των τοξινών.

Ενδεχόμενα οφέλη Σε έρευνες με ερωτηματολόγια υποκειμενικής αντίληψης κατάστασης, αρκετά άτομα αναφέρουν ότι η κατανάλωση σπιρουλίνας τούς προσφέρει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι σε ασθένειες, ταχύτερη ανάρρωση, περισσότερη ενέργεια, αυξημένη αντοχή και βελτίωση των σωματικών και πνευματικών επιδόσεων. Άλλα άτομα δηλώνουν ότι έχουν αποκτήσει πιο υγιή επιδερμίδα, πυκνότερα μαλλιά καιενώ κάποιοι παρατηρούν ότι η σπιρουλίνα τούς βοηθάει να ελαττώσουν την όρεξή τους και να χάσουν κιλά ή να τα διατηρήσουν ευκολότερα υπό έλεγχο.

Αδυνατίζει;Η σπιρουλίνα δεν είναι κάποιο «θαυματουργό προϊόν αδυνατίσματος» που κόβει την όρεξη, καίει τα λίπη ή αναγκάζει το σώμα να χάσει κιλά αυξάνοντας την ταχύτητα του μεταβολισμού. Εάν νομίζετε κάτι τέτοιο, σφάλλετε! Επειδή όμως είναι μια συμπυκνωμένη τροφή με πολλές πρωτεϊνες, άφθονα χρήσιμα συστατικά και λίγες θερμίδες, η κατανάλωσή της μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη των αυξημένων αναγκών του οργανισμού σε περιόδους μη ισορροπημένης διατροφής, μειωμένης λήψης τροφής και περικοπής θερμίδων, όπως π.χ. κατά τη διάρκεια δίαιτας για απώλεια βάρους. Επιπλέον, σε κάποια άτομα πιθανώς συμβάλλει στη χαλιναγώγηση της πείνας, όταν αυτή οφείλεται σε μείωση της κυτταρικής ενέργειας από έλλειψη ουσιωδών θρεπτικών συστατικών.

Ποιοι μπορούν να τη λαμβάνουν;
*Αποκλειστικά χορτοφάγοι και ημιχορτοφάγοι.
*Άτομα που δεν διατρέφονται καλά, παρουσιάζουν διατροφικές ελλείψεις, ακολουθούν εξειδικευμένα διαιτολόγια ή έχουν αυξημένες θρεπτικές ανάγκες.
*Άτομα με πολύ δραστήριο τρόπο ζωής ή έντονες σωματικές δραστηριότητες, όπως π.χ. οι αθλητές.
*Σε περιόδους αυξημένης κούρασης, μειωμένης ενέργειας, υπερβολικού άγχους ή κατά την ανάρρωση έπειτα από ασθένεια.
*Κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης.
*Βοήθημα σε προσπάθεια αδυνατίσματος.

Μην ξεχνάτε: Για τους αποκλειστικά χορτοφάγους η σπιρουλίνα χαρακτηρίζεται ως «θείο δώρο». Αυτό αιτιολογείται αφενός από την πληρότητά της σε πρωτεϊνες, αφετέρου από την υψηλή της περιεκτικότητα σε συστατικά που δύσκολα εντοπίζονται σε άλλα τρόφιμα φυτικής προέλευσης.

Είναι ασφαλής;Εκτενείς τοξικολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η σπιρουλίνα είναι ένα πολύ ασφαλές διατροφικό προϊόν, τόσο που δύναται να χρησιμοποιηθεί ακόμα και από παιδιά, εγκύους ή άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, εφόσον βέβαια συμβουλευτούν πρώτα το γιατρό τους. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να γίνεται υπέρβαση της συνιστώμενης δοσολογίας, ενώ άτομα που αντιμετωπίζουν διαταραχές του θυρεοειδούς θα πρέπει να βεβαιώνονται ότι το προϊόν που επιλέγουν δεν περιέχει καθόλου ιώδιο.

Προσοχή!
*Επειδή η σπιρουλίνα είναι φυσικό προϊόν, η ποιότητά της μπορεί να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με τον τόπο προέλευσης και τον τρόπο παραγωγής. Να προτιμάτε λοιπόν πιστοποιημένα προϊόντα, με σαφή ένδειξη ότι προέρχονται από βιολογική καλλιέργεια.
*Όταν χρησιμοποιείτε τη σπιρουλίνα για πρώτη φορά, αρχίστε με τη μικρότερη δυνατή ημερήσια δόση και αυξήστε τη δοσολογία σταδιακά, μέχρι να φτάσετε στη συνιστώμενη ποσότητα από τον παραγωγό του προϊόντος.
*Παρότι μπορείτε να πάρετε όλη τη συνιστώμενη ημερήσια δόση σπιρουλίνας εφάπαξ (π.χ. μαζί με το πρωινό), είναι αποτελεσματικότερο να τη μοιράζετε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
*Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα ύπνου, μην καταναλώνετε σπιρουλίνα κατά τις βραδινές ώρες, καθώς ενδέχεται να αυξήσει την ενεργητικότητά σας και να σας προκαλέσει αϋπνία.

Μέση θρεπτική σύσταση (ανά 100 γραμμάρια)

• Θερμίδες 290
• Πρωτεϊνες 57,4 g
• Λιπαρά 7,7 g
• Υδατάνθρακες 23,9 g
• Φυτικές ίνες 3,6 g

Διαφέρει ανάλογα με την προέλευση.

Τα πλεονεκτήματά της
Η σπιρουλίνα:
*Περιέχει περισσότερα από 100 ωφέλιμα θρεπτικά στοιχεία, απολύτως αναγκαία για τον ανθρώπινο οργανισμό.
*Είναι η πλουσιότερη φυτική πηγή πρωτεϊνών.
*Έχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που πρέπει να λαμβάνουμε καθημερινά μέσω των τροφών.
*Διαθέτει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε σίδηρο από όλες τις φυτικές τροφές.
*Αποτελεί πηγή Β12, βιταμίνης που υπάρχει μόνο στις ζωικές τροφές και συνήθως παρατηρείται έλλειψή της στους αποκλειστικά χορτοφάγους.
*Περιέχει πολλά διαφορετικά φυτοθρεπτικά, τα περισσότερα με αποδεδειγμένες αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
*Είναι πλούσια σε γ-λινολεϊκό οξύ, το οποίο χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για την παραγωγή της προσταγλανδίνης Ε1, που παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Τρόποι κατανάλωσης και χρήσης
Πρωτεϊνούχα σκόνη με σπιρουλίναΗ σκόνη πρωτεϊνης που βασίζεται στη σπιρουλίνα, αλλά περιέχει και επιπρόσθετα συστατικά, διαλύεται σε σκέτο νερό, χυμό ή άπαχο γάλα ή προστίθεται σε γιαούρτι και smoothies χαμηλά σε λιπαρά και θερμίδες. Το μίγμα χρησιμοποιείται κυρίως ως υποκατάστατο γεύματος, με σκοπό τον έλεγχο των προσλαμβανόμενων θερμίδων. Μπορεί επίσης να καταναλωθεί επιπλέον των καθιερωμένων γευμάτων από δραστήρια άτομα με αυξημένες ανάγκες σε πρωτεϊνες (π.χ. αθλητές) αλλά και από άτομα με ακατάστατα ωράρια για την αποφυγή παράλειψης προγραμματισμένου γεύματος ή ως γρήγορο μικρογεύμα αντί για πρόχειρο φαγητό. Θα βρείτε τη σπιρουλίνα σε φαρμακεία, καταστήματα βιολογικών προϊόντων και μεγάλα σούπερ μάρκετ τροφίμων.

Σπιρουλίνα σε υγρή μορφή
Αφεψήματα κι όχι μόνοΗ υγρή σπιρουλίνα («σιρόπι») αναμιγνύεται σε νερό, αφεψήματα, χυμούς φρούτων ή λαχανικών και σε φυτικά ροφήματα δημητριακών (π.χ. από ρύζι), οσπρίων (π.χ. «γάλα» σόγιας) ή ξηρών καρπών (π.χ. «γάλα» αμυγδάλου). Προστίθεται επίσης σε γιαούρτι, επιδόρπια γιαουρτιού, κρεμώδη τυριά, κρύες σάλτσες για διάφορες σαλάτες και σε κρύα σιρόπια για σπιτικά παγωτά ή γλυκά.

Σπιρουλίνα σε κάψουλες

Οι ταμπλέτεςΩς συμπλήρωμα διατροφής, λαμβάνονται 2-3 φορές ημερησίως στα κυρίως γεύματα. Επιπρόσθετα, οι ταμπλέτες μπορούν να κονιορτοποιηθούν και να χρησιμοποιηθούν όπως ακριβώς και η σκόνη.
Βοηθητικό αδυνατίσματος Για την ελάττωση της όρεξης, καταναλώνεται 30-45 λεπτά πριν από τα κυρίως γεύματα μαζί με 1,5-2 ποτήρια νερό ή μεταξύ των γευμάτων, όταν αισθάνεστε έντονη πείνα.
Για αύξηση ενέργειαςΗ σπιρουλίνα λαμβάνεται μαζί με τα γεύματα ή πριν από τη δραστηριότητα κατά την οποία χρειάζεστε περισσότερη ενέργεια (π.χ. γυμναστική). Επίσης, όταν νιώθετε πτώση της ζωτικότητάς σας.

Σπιρουλίνα σε σκόνη
Γεύση στα φαγητά Μπορείτε να διαλύσετε 1/2-1 κουταλάκι του γλυκού σκόνη σπιρουλίνας σε χυμούς φρούτων ή να την προσθέσετε σε ομελέτες, δημητριακά πρωινού, σούπες ή σε κρύες σάλτσες για σαλάτες λαχανικών, ζυμαρικά, θαλασσινά ή ψάρια. Όταν χρησιμοποιείται στο μαγείρεμα, η σπιρουλίνα πρέπει να προστεθεί στο τέλος του, γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες καταστρέφουν μέρος των συστατικών της.

Συμπέρασμα Η σπιρουλίνα δεν αποτελεί πανάκεια που θα λύσει ως διά μαγείας όλα τα διατροφικά μας προβλήματα. Αποτελεί όμως μια πολύτιμη τροφή και ένα φυσικό συμπλήρωμα που στο πλαίσιο ενός σχετικά ισορροπημένου διαιτολογίου μας προσφέρει το «κάτι επιπλέον» που όλοι αναζητάμε, ένα κάποιο πλεονέκτημα. Με αυτό το σκεπτικό, και χωρίς βέβαια να περιμένουμε θαύματα, η σπιρουλίνα μπορεί να συμβάλει με ασφάλεια στην ενίσχυση του οργανισμού, στην αύξηση της ενεργητικότητας, στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στη διατήρηση ενός καλού επιπέδου υγείας.

Σπιρουλίνα, η τροφή του μέλλοντος