Νέες καλλιέργειες και παλιές που είναι νέες

 Αγγελική Κούτρου-Αυγουλά(pemptousia.gr)

«Η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες και στο γεωργικό τομέα;». Το ερώτημα τίθεται ολοένα και συχνότερα και σε ένα σημαντικό βαθμό συνδέεται με τη δυνατότητα εισαγωγής νέων φυτικών ειδών στην καλλιέργεια αλλά και παλαιών που έχουν σταματήσει να καλλιεργούνται, υπόσχονται όμως καλή πορεία εάν καλλιεργηθούν ξανά. Ας δούμε μερικές από αυτές τις καλλιέργειες και στις δύο παραπάνω κατηγορίες.

Ιπποφαές

Θάμνος που μπορεί να αναπτυχθεί σε ποικίλα περιβάλλοντα, αφού αντέχει στην ξηρασία, στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και στην περίσσεια αλάτων στο έδαφος.

Το καλύτερο περιβάλλον για το ιπποφαές είναι οι περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια και τα γόνιμα, αρδευόμενα εδάφη, ελαφριάς μηχανικής σύστασης, με ΡΗ 6,5-7,5. Τα εδάφη βαριάς μηχανικής σύστασης είναι ακατάλληλα για την καλλιέργεια του ιπποφαούς.

Ο καρπός του ιπποφαούς έχει αξία διαιτητική και φαρμακευτική, ενώ βρίσκει εφαρμογή και στη βιομηχανία καλλυντικών. Από πλευράς καλλιεργητικής είναι επίσης φυτό αντιδιαβρωτικό και συμβάλλει στη συγκράτηση του εδάφους στη θέση του, κυρίως σε επικλινείς περιοχές, λόγω του πλούσιου και άριστα δικτυωμένου στο έδαφος ριζικού του συστήματος.

Το μεγάλο πλεονέκτημα του ιπποφαούς είναι ότι οι καρποί του είναι πολύ πλούσιοι σε βιταμίνες και κυρίως σε βιταμίνη C, που υπολογίζεται ότι είναι 30 φορές μεγαλύτερη του πορτοκαλιού και 5 φορές μεγαλύτερη του ακτινιδίου. Η διάρκεια ζωής του φυτού φτάνει και τα 80 χρόνια.

Κρανειά

Θάμνος και σπανιότερα δένδρο, γνωστό από την αρχαιότητα για το ιδιαίτερα σκληρό ξύλο της που χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή όπλων και χρησιμοποιείται και σήμερα για κατασκευή λαβών γεωργικών και άλλων εργαλείων.

Τα τελευταία χρόνια μεγαλύτερο ενδιαφέρον από ότι στο παρελθόν έχει αρχίσει να αποκτά ο καρπός της κρανειάς λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς του σε αντιοξειδωτικά. Από τον καρπό παρασκευάζονται σήμερα χυμοί, λικέρ, μαρμελάδες και γλυκά.

Στέβια

Καλλιεργείται και ως ετήσιο και ως πολυετές, ανάλογα με την περιοχή. Η παραγωγική του ζωή, ως πολυετές, κυμαίνεται μεταξύ 3 και 5 χρόνων. Η στεβιοσίδη την οποία περιέχουν τα φύλλα είναι φυσική γλυκαντική ουσία με μηδέν θερμίδες. Χορηγείται στους διαβητικούς τύπου 2.

Τα φύλλα της είναι 10-30 φορές πιο γλυκά από τη ζάχαρη και η μεγαλύτερη παραγωγή σημειώνεται όταν τα φυτά είναι έτοιμα να ανθήσουν.

Το φυτό πολλαπλασιάζεται με σπόρο, με χωρισμό του ριζικού συστήματος και με μοσχεύματα. Καλλιεργείται σε μεγάλη ποικιλία εδαφών ακόμα και σε ελαφριά, αμμώδη, με ΡΗ: 5,5 – 8,0. Οι ανάγκες της σε άζωτο, φωσφόρο και κάλιο είναι μικρές. Οι αποδόσεις της κυμαίνονται μεταξύ 150 και 400 χιλιογράμμων ανά στρέμμα.

Σήμερα, οι ανάγκες της ελληνικής αγοράς σε προϊόντα στέβιας καλύπτονται με εισαγωγές από την Κίνα και άλλες χώρες.

Γλυκάνισο

Φυτό αρωματικό, ετήσιο, που καλλιεργείται για τους σπόρους του που έχουν ευχάριστη οσμή και γλυκιά γεύση. Οι σπόροι χρησιμοποιούνται στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική. Με απόσταξη λαμβάνεται από τους σπόρους αιθέριο έλαιο, που χρησιμοποιείται στην ποτοποιία (ούζο, τσίπουρο).

Είναι φυτό ανοιξιάτικης σποράς, σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 30-40 εκ. και με ποσότητα 500 περίπου γραμμαρίων σπόρου ανά στρέμμα. Η κυριότερη καλλιεργητική φροντίδα κατά την ανάπτυξη του φυτού είναι η απαλλαγή της φυτείας από τα ζιζάνια.

Το γλυκάνισο καλλιεργείται στη χώρα μας σε μικρές εκτάσεις. Παρόμοια με το γλυκάνισο αρωματικά φυτά είναι το κάρι και το κύμινο.

Κόλιανδρος ή Κόριανδρος

Καλλιεργείται για τους σπόρους του που έχουν ιδιαίτερη οσμή, είναι φαρμακευτικοί και αρτυματικοί και δίνουν με απόσταξη αιθέριο έλαιο.

Φυτό ετήσιο, χειμωνιάτικης σποράς, αφού ο σπόρος φυτρώνει σε θερμοκρασίες 4 – 6^οC. Τις μεγαλύτερες αποδόσεις δίνει σε εδάφη πλούσια, επαρκώς εφοδιασμένα με ασβέστιο, ελαφριά, με καλή στράγγιση. Η σπορά γίνεται σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 20 εκατοστά και με ποσότητα 1,0 – 1,5 χιλιόγραμμο σπόρου ανά στρέμμα.

Ο κόλιανδρος είναι «απαραίτητο» να εντάσσεται σε σύστημα τετραετούς τουλάχιστον αμειψισποράς και να μην επανέρχεται στο ίδιο χωράφι πριν την παρέλευση τετραετίας.

Λούπινα

Λούπινα (φωτ. commons.wikimedia.org)

Τα λούπινα καλλιεργούνται κυρίως για τους σπόρους τους και πιο σπάνια για χλωρή λίπανση.

Τα σπέρματά τους είναι πλούσια σε λευκωματώδεις ουσίες, που ανάλογα με το είδος του λούπινου κυμαίνονται από 28-45%. Τα πλουσιότερα σπέρματα είναι του κίτρινου λούπινου και τα πτωχότερα του κυανού. Ενδιάμεσης περιεκτικότητας είναι τα σπέρματα του λευκού λούπινου.

Τα σπέρματα του λούπινου πρέπει να υποστούν ειδική μεταχείριση πριν χορηγηθούν στα ζώα, γιατί περιέχουν αλκαλοειδείς ουσίες που τα κάνουν πικρά και προκαλούν στα ζώα διαταραχές που εκδηλώνονται με υψηλό πυρετό, αιματουρία και παράλυση των αναπνευστικών οργάνων. Ιδιαίτερα τοξικά είναι τα σπέρματα του κίτρινου λούπινου. Η εκπίκρανση των λούπινων γίνεται με εμβάπτισή τους σε γλυκό ή θαλασσινό νερό για μερικές ημέρες ή με καβούρντισμα. Μερικές φορές καβουρντισμένα σπέρματα λούπινων χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο ή για νοθεία του καφέ. Τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί ποικιλίες γλυκών λούπινων.

Τα λούπινα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο ασβέστιο του εδάφους και γι’ αυτό απαιτούν ελαφρά όξινο έδαφος. Το πιο ασβεστόφοβο από τα τρία είδη του λούπινου είναι το κίτρινο και το πιο ανθεκτικό το λευκό. Είναι είδη ευαίσθητα στο ψύχος (το λευκό το πιο ευαίσθητο, το κυανό το πιο ανθεκτικό) και καθόλου απαιτητικά στη γονιμότητα του εδάφους. Δίνουν ικανοποιητική παραγωγή σε φτωχά, αμμώδη εδάφη, όπου άλλα είδη ψυχανθών αποτυγχάνουν.

Στις αμειψισπορές τα λούπινα αποτελούν καλό προηγούμενο, ενώ δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις στην προετοιμασία του εδάφους.

Στις πεδινές και θερμές περιοχές η σπορά γίνεται το φθινόπωρο, ενώ στις ορεινές και ψυχρές στις αρχές της άνοιξης. Η σπορά γίνεται με το χέρι ή με λιπασματοδιανομέα στα πεταχτά και σε γραμμές που απέχουν μεταξύ τους 40-50 εκατοστά.

Για γραμμική σπορά η απαιτούμενη ποσότητα σπόρου ανά στρέμμα είναι 6-8 χιλιόγραμμα και για σπορά στα πεταχτά 11-14 χιλιόγραμμα. Τα λούπινα έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε φωσφόρο και κάλι.

Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται τις πρωινές ώρες όταν τα φυτά έχουν ακόμα αρκετή δροσιά, για να μην «τινάζουν» οι λοβοί. Η συγκομιδή γίνεται με το χέρι ή με θεριζαλωνιστικές μηχανές.

Ο κατάλογος των «νέων» καλλιεργειών δεν τελειώνει εδώ, είναι πολύ μακρύς. Θα μου επιτρέψετε να επανέλθω ….

www.pemptousia.gr